Analiza SWOT jest nieskomplikowanym narzędziem służącym do porządkowania i prezentowania informacji, najczęściej wykorzystywanym podczas wstępnej analizy strategicznej umożliwiającej podejmowanie efektywniejszych działań przez zarząd. Technika analizy SWOT opiera się na wpisaniu istotnych informacji do jednej z 4 kategorii czynników: mocnych stron (S -streanghts), słabych stron (W – weaknesses), szans (O – oppurtunities) lub zagrożeń (T – threats), a następnie ocenie i wyciągnięciu wniosków. Banki spółdzielcze ze względu na uwarunkowania historyczne nie są podmiotami jednorodnymi, trudno w związku z tym przeprowadzić prawidłową analizę SWOT dla całego sektora. Jednak na podstawie obserwacji można wskazać typowe cechy odnoszące się do większości banków spółdzielczych.

Mocne strony banków spółdzielczych:

• bardzo dobra znajomość lokalnego rynku oraz klientów,
• wyłącznie polski kapitał,
• rozwinięta sieć placówek głównie w małych miejscowościach,
• szybki i elastyczny proces podejmowania decyzji,
• rozpoznawalność wśród społeczności lokalnej,
• lojalność i zaufanie klientów banku,
• rozbudowana współpraca z jednostkami samorządu terytorialnego,
• zaangażowani pracownicy,
• forma prawna uniemożliwiająca wrogie przejęcie.

Słabe strony banków spółdzielczych:

• działalność głównie na terenach wiejskich ,
• wysokie koszty funkcjonowania związane z liczbą placówek i personelu,
• niedobór wykwalifikowanych pracowników,
• brak odpowiedniej oferty dla młodych ludzi ,
• zacofanie technologiczne w niektórych segmentach działalności.

Szanse dla banków spółdzielczych:

• wprowadzenie do oferty bardziej różnorodnych produktów,
• dalszy rozwój innowacyjnych rozwiązać technologicznych takich jak bankowość biometryczna,
• unifikacja produktów w sektorze ułatwiająca działania marketingowe,
• ciągły wzrost kwalifikacji pracowników bank,
• rozwój bancassurance,
• zniwelowanie konkurencji między bankami spółdzielczymi,
• zmniejszenie kosztów na skutek wspólnego opracowywania nowych produktów i rozwiązań informatycznych.

Zagrożenia dla banków spółdzielczych:

• konsolidacja sektora bankowego,
• odpływ wysokiej klasy specjalistów do dużych miast lub innych państw UE,
• stale malejące marże na rynku usług finansowych,
• dynamiczny rozwój instytucji parabankowych,
• znaczne różnice poglądów pomiędzy zarządami poszczególnych banków,
• niewystarczające działania lobbingowe.

Banki spółdzielcze zmuszone są obecnie do przeprowadzania istotnych zmian. Ma to szczególnie znaczenie w obliczu konsolidacji sektora bankowego i dynamicznego rozwoju parabanków. Niezbędna do tego jest wspólne działanie zarządów małych i dużych banków spółdzielczych, które obecnie często prezentują odmienne stanowiska. Jak to wynika między innymi z przedstawionej analizy SWOT podmioty te muszą zatroszczyć się o zwiększenie ofertę produktów, aby nie stracić bardziej wymagających klientów. Odbyć się to musi w dużej mierze za pośrednictwem banku zrzeszającego, gdyż tylko takie działanie gwarantuje stosunkowo niskie koszty. Jednocześnie należy starać się zachować jeden z największych atutów tych banków, którym jest ich lokalny charakter. Niewielkie rozmiary instytucji kredytowej mogą pozytywnie wpływać na sposób i czas podejmowania decyzji, poprzez dobrą znajomość zarówna terenu na którym funkcjonują, jak też żyjących tam mieszkańców.